Filosofie
Filosofie
VORMGEVING

Over de vormgeving van de tuin kreeg ik in de loop der jaren meer vastomlijnde ideeën. Want dat mijn tuin vormgeving nodig had, werd al snel duidelijk. Hoe wilder de beplanting werd, des te groter werd de behoefte aan een strakke vormgeving. Wilde planten in de natuur groeien niet ordeloos door elkaar, maar ruimtelijk gegroepeerd in herkenbare plantengemeenschappen met een landschap als achtergrond. In de beslotenheid van een tuin is er meestal te weinig ruimte. Die moet, voor zover aanwezig, door middel van een goed ontwerp worden benadrukt of, indien niet aanwezig, worden gesuggereerd. Het ontwerp vervangt het landschap!
Cycade in het Telperion Nature Reserve in Gauteng, Zuid Afrika. De plaatsing van de rotsblokken maken het tot een ontwerpersdroom.
Een ontwerpersdroom in de Priona Tuinen. De wilde beplanting om het knipsel en de Koelreuteria erachter verlenen het een natuurlijk tintje
Daarbij heb ik voor mijzelf de volgende vuistregel ontwikkeld: Wat recht is moet krom worden, wat krom is moet recht worden. Ter verduidelijking: in een tuin waar alles recht is, de muren of hagen eromheen en het pad er doorheen, moet de secundaire vormgeving krom zijn: schuine of grillige paden, hagen, gazons of  borders, en omgekeerd: in een grillige of vormeloze tuin moet de secundaire vormgeving recht zijn, ter verkrijging van een harmonieus beeld.
De geïdealiseerde harmonie in een symmetrische tuin met rechte hagen, een langwerpige rechte vijver in het midden en symmetrisch geplante bomen aan weerszijden ( die overigens nooit allemaal even hard willen groeien: weg harmonie!), is niet meer van deze tijd. Het is iets van lang geleden toen mensen bang waren voor de natuur, die overal aanwezig was, en de tuin ( letterlijk: omheining!) bedoeld was om de natuur buiten te sluiten. Tegenwoordig, nu de natuur om ons heen zo goed als verdwenen is, moet de kille, natuurvijandige omgeving buiten de omheining worden gehouden. De tuin erbinnen krijgt dan logischerwijze een andere vormgeving dan vroeger, want de natuur is niet symmetrisch. Grillig, scheef, of rond, de geïdealiseerde harmonie van de natuur weerspiegelend. Geïdealiseerd, want harmonie bestaat alleen in onze verbeelding, niet in de natuur.
De tuin is en blijft een menselijke schepping: kunst (of kitsch), een illusie.
Aan de beplanting moet een duidelijk idee ten grondslag liggen, dat in één oogopslag wordt begrepen. Een simpele manier is kiezen voor een thema, al is dat weinig natuurlijk: groentetuin, kruidentuin, of  een tuin in één kleur. Meer sophisticated was het idee van de vaste plantenborder, zoals dat door Gertrude Jekyll is ontwikkeld. Zo kon een natuurlijk gegeven, de bloeiende wegberm of bosrand, binnen de beperkte ruimte van de tuin worden gehaald.
De Grote Border in de Priona Tuinen
De border met rechte haag of muur erachter biedt eindeloos veel mogelijkheden voor de natuurlijke tuinier. Zelfs het naar mijn idee nogal primitieve idee van een tuin in één kleur is zo door sommigen (Ton ter Linden, Nori en Sandra Pope) tot grote hoogte gevoerd.
Een border met een grillige achtergrond van bomen en struiken is nog natuurlijker, maar ook veel moeilijker in het onderhoud. Maar als daar een plantengemeenschap kan worden aangeplant, die ter plekke van nature thuishoort, komt de ideale, want vrijwel onderhoudsloze tuin in het verschiet. Wat een harmonie! (en wat een utopie!).
Cycad - Klik op foto voor groter!
Knipsel - Klik op foto voor groter!
Grote border - Klik op foto voor groter!
Menu
Vorige
Vervolg Tekst